Syriawise – 29/03/2024

Ήταν ένα φθινοπωρινό πρωινό με καθαρό ουρανό στην πόλη Χατζίρα, που βρίσκεται περίπου 10 χιλιόμετρα νότια του κέντρου της συριακής πρωτεύουσας Δαμασκού. Οι αντάρτες της πόλης, που ανέρχονταν σε δεκάδες, είχαν ενημερωθεί από τους εναπομείναντες κατοίκους της περιοχής ότι οι δυνάμεις του Άσαντ, υποστηριζόμενες από σεχταριστικές πολιτοφυλακές υπό την ηγεσία της ιρακινής πολιτοφυλακής Abu al-Fadl al-Abbas, επρόκειτο να εισβάλουν στην πόλη. Οι αντάρτες, με τα ατομικά τους όπλα και περιορισμένα πυρομαχικά, δεν μπόρεσαν να σταματήσουν αυτήν την εισβολή, οπότε η μόνη επιλογή ήταν να αποσυρθούν. Όσο για τους κατοίκους της πόλης, επέλεξαν να παραμείνουν στα σπίτια τους. Γιατί να φοβηθούν τον στρατό της χώρας τους;

Στις οκτώ το πρωί, οι δυνάμεις του Άσαντ άρχισαν να εισέρχονται στην πόλη μετά από συγκρούσεις που δεν είχαν κρατήσει περισσότερο από μία ώρα. Σύντομα μια ύποπτη σιωπή κάλυψε την περιοχή. Τις επόμενες έξι ώρες έγινε σφαγή σε αυτήν την πόλη, οι λεπτομέρειες της οποίας δεν έχουν αναγνωριστεί μέχρι σήμερα. Δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες για το πόσοι άμαχοι σκοτώθηκαν. Όμως, σύμφωνα με εκτιμήσεις των επιζώντων, τα θύματα είναι πιθανότατα περίπου χίλια. Ανάμεσά τους ήταν άνδρες, γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι. Κανείς από αυτούς δεν ήταν στρατιώτης, πολιτικός αντίπαλος ή καταζητούμενος από την ασφάλεια της Συρίας για οποιονδήποτε λόγο.

Συνάντησα έναν από τους επιζώντες που μου είπε: “Έδιωχναν τους κατοίκους από τα σπίτια τους. Μερικοί από αυτούς σκοτώθηκαν με πυροβολισμό, και κάποιους τους έσφαξαν με μαχαίρι. Στην συνέχεια μάζεψαν τα πτώματά τους σε ένα από τα σπίτια, το έκαψαν και μετά προχώρησαν στον επόμενο δρόμο”. Εκείνη την ημέρα, η πόλη Hajira μετατράπηκε σε κάτι που έμοιαζε με κόλαση, αλλά χωρίς ήχους κραυγών, καθώς η σφαγή έγινε σε απόλυτη σιωπή.

Το 2022, κάποιος που αυτοπροσδιοριζόταν ως “Τυμβωρύχος” (αυτή είναι η περιγραφή της δουλειάς που έκανε στην Συρία για το καθεστώς Άσαντ πριν φύγει από το συριακό έδαφος) κατέθεσε ενώπιον του Κογκρέσου των ΗΠΑ κατά την διάρκεια ακρόασης για την σύγκρουση στη Συρία. Ο “Τυμβωρύχος” επιβεβαίωσε ότι στην Συρία εξακολουθούν να σκάβονται ομαδικοί τάφοι και το καθεστώς Άσαντ θάβει συστηματικά τα θύματά του σε ομαδικούς τάφους κρυφά και σε μεγάλους αριθμούς, μεγάλο μέρος των οποίων είναι κρατούμενοι που πέθαναν από βασανιστήρια στις φυλακές του. Αυτή η μαρτυρία ήταν έκπληξη για κάποιους, αλλά επιβεβαιώνει πολλές από τις ιστορίες και τις μαρτυρίες που ακούμε ως ερευνητές του φακέλου της Συρίας.

Στο πλαίσιο της εργασίας μας ως ερευνητών, τονίζουμε επανειλημμένα ότι οι αριθμοί των θυμάτων στον συριακό φάκελο δεν είναι απλοί αριθμοί. Πίσω από κάθε όνομα κρύβεται μια οικογένεια που έχει υποφέρει με όλην την σημασία της λέξης. Αλλά αυτό που είναι οδυνηρό για εμένα προσωπικά είναι ότι οι αριθμοί που δημοσιεύονται από τα ερευνητικά ιδρύματα και τα ιδρύματα τεκμηρίωσης που δραστηριοποιούνται στην συριακή αρένα είναι ανακριβείς.

Για παράδειγμα, ο αριθμός των θυμάτων στη Συρία από το 2011 σύμφωνα με το Συριακό Κέντρο Ερευνών Πολιτικής είναι 470.000, ενώ το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υπολογίζει τον αριθμό των θυμάτων σε περίπου 498.000. Η αλήθεια είναι ότι αυτοί οι αριθμοί μεταφέρουν μόνο ένα μέρος της εικόνας της συριακής σκηνής.

Όσο για τη σφαγή της Χατζίρα που περιέγραψα στην αρχή αυτού του άρθρου, δεν υπάρχει καν σε ιστότοπους αναζήτησης στο Διαδίκτυο. Ακόμη και ο μικρός αριθμός των κατοίκων που επέζησαν από την σφαγή της Χατζίρα δεν μπόρεσαν να τεκμηριώσουν τους αριθμούς των θυμάτων της. Επιπλέον, οι οικογένειες των θυμάτων των οποίων τα σώματα κάηκαν δεν κατάφεραν καν να αναγνωρίσουν τους συγγενείς τους. Κατά συνέπεια, πολλοί από αυτούς επέλεξαν να πιστέψουν ότι τα εξαφανισμένα μέλη της οικογένειάς τους μπορεί να είναι ακόμα ζωντανά υπό κράτηση σε μια προσπάθεια να μην χάσουν την ελπίδα τους, ακόμα κι αν αυτή είναι αδύναμη.

Φυσικά, η πόλη Hajira, που γειτνιάζει με την Δαμασκό, δεν είναι η μόνη της οποίας η σφαγή δεν καλύφθηκε από τα ΜΜΕ. Το ίδιο συνέβη και σε άλλες πόλεις όπως η Jdeidat Artuz, η Daraya, η Moadamiyeh, οι πόλεις στην ύπαιθρο του νότιου Χαλεπίου, η πόλη Deir ez-Zor και άλλες. Τελικά, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα που λέει ότι αυτό που πραγματικά γνωρίζουμε για την Συρία τα τελευταία 13 χρόνια είναι μόνο ένα μικρό μέρος μιας πιο τρομακτικής εικόνας.

Επιστρέφοντας στον “Τυμβωρύχο”, ο ορισμός του ομαδικού τάφου, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, είναι ένας λάκκος ή ένα υπόγειο, που περιέχει τα πτώματα τουλάχιστον τριών ανθρώπων. Αυτός ο ορισμός δεν διευκρινίζει αν ο δολοφόνος είναι αυτός που έθαψε ο ίδιος τα θύματα, ούτε απαιτεί να είναι γνωστή ή άγνωστη η ταυτότητα των θυμάτων. Στην Συρία, υπάρχουν ομαδικοί τάφοι κρατουμένων που πέθαναν από τα βασανιστήρια, υπάρχουν ομαδικοί τάφοι για όσους εκκαθαρίστηκαν από τον στρατό του Άσαντ και τις πολυεθνικές του πολιτοφυλακές κατά την διάρκεια της εισβολής τους στις επαναστατημένες συριακές πόλεις. Υπάρχουν ομαδικοί τάφοι αμάχων που σκοτώθηκαν στα σημεία ελέγχου των δυνάμεων του Άσαντ που απλώνονται στις περισσότερες περιοχές υπό τον έλεγχό του και ομαδικοί τάφοι των οποίων τα θύματα σκοτώθηκαν ως αποτέλεσμα αδιάκριτων βομβαρδισμών, ελεύθερων σκοπευτών ή επιθέσεων με χημικά όπλα. Σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις, τα θύματα που θάφτηκαν σε αυτούς τους τάφους δεν είναι καταγεγραμμένα, και ως εκ τούτου δεν συγκαταλέγονται στο μισό εκατομμύριο θυμάτων που αναφέρονται, για παράδειγμα, από το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Μέσα από τις συνεντεύξεις μου με αρκετούς Σύρους και Παλαιστίνιους πρόσφυγες που διέφυγαν από την σύγκρουση στην Συρία, μπόρεσα να τεκμηριώσω δύο τοποθεσίες ομαδικών τάφων που δημιουργήθηκαν από τις δυνάμεις του Άσαντ και τις πολιτοφυλακές που τους υποστηρίζουν:

Μαζικός τάφος της Hajira:

Ο χώρος του ομαδικού τάφου βρίσκεται μεταξύ των πόλεων Hajira και Spina, νότια της Δαμασκού

Αυτός ο ομαδικός τάφος βρίσκεται ανάμεσα στις πόλεις Hajira και Spina, νότια της Δαμασκού. Τα θύματα που θάφτηκαν σε αυτό το μαζικό νεκροταφείο σκοτώθηκαν σε πολλαπλές επιθέσεις εναντίον αμάχων από ελικόπτερα του καθεστώτος Άσαντ κατά την διάρκεια της στόχευσης μιας κηδείας την Τετάρτη 18 Ιουλίου 2012, από τον βομβαρδισμό ελικοπτέρων και πυροβολικού στην πόλη Hajira την Παρασκευή 20 Ιουλίου 2012, κατά την μαζική δολοφονία αμάχων κατά την εισβολή στην πόλη Hajira τον Σεπτέμβριο του 2012, εκτός από τα πολλά θύματα των ελεύθερων σκοπευτών και των τυχαίων βομβαρδισμών της πόλης για περισσότερο από ενάμιση χρόνο. Πάνω από χίλια θύματα θάφτηκαν σε αυτό το μαζικό νεκροταφείο. Τον Νοέμβριο του 2013, οι δυνάμεις του Άσαντ ανέλαβαν τον πλήρη έλεγχο της πόλης και η πρώτη τους ενέργεια ήταν να χρησιμοποιήσουν μπουλντόζες για να  συγκαλύψουν τον ομαδικό τάφο, τοποθετώντας τα ερείπια των κατεδαφισμένων σπιτιών πάνω του.

Μαζικός τάφος νεκροταφείου Najha:

Najha Cemetery Mass Grave site near Damascus

Το νεκροταφείο Najha άνοιξε το 2010 για να εξυπηρετεί τις πόλεις της νότιας υπαίθρου της Δαμασκού. Αλλά με την πάροδο του χρόνου αυτό το νεκροταφείο έγινε κάλυψη για έναν ομαδικό τάφο όσων σκοτώθηκαν από το πυροβολικό, τα πολεμικά αεροπλάνα και τα ελικόπτερα του Άσαντ ενώ στόχευαν τις πόλεις Al-Dhiyabiya, Al-Husseiniya, Al-Bahdila, Najha και Al-Buwaydah μεταξύ του καλοκαιριού του 2012 και του τέλους του 2013. Αφού οι δυνάμεις του καθεστώτος Άσαντ κατέλαβαν τον έλεγχο των πόλεων νότια της πρωτεύουσας, χρησιμοποιήθηκε, επίσης, ως κάλυμμα για την ταφή θυμάτων βασανιστηρίων από υποκαταστήματα ασφαλείας στην συριακή πρωτεύουσα Δαμασκό. Αυτό το ομαδικό νεκροταφείο επίσης αποκαλύφθηκε  από τον “Τυμβωρύχο”.

Φέτος τον Μάρτιο συμπληρώνονται 13 χρόνια από την έναρξη της συριακής εξέγερσης και, παρά το γεγονός ότι ο πόλεμος στη Γάζα έχει κατακλύσει τις ειδήσεις, οι συνεχιζόμενες διαμαρτυρίες του λαού της Suwayda στην νότια Συρία κατά του καθεστώτος Άσαντ επιβεβαιώνουν χωρίς αμφιβολία ότι η συριακή επανάσταση είναι ακόμα ζωντανή και σε εξέλιξη. Οποιεσδήποτε απόπειρες συμφιλίωσης με αυτό το εγκληματικό καθεστώς, είτε αραβικές, είτε δυτικές, είτε κινεζικές, είναι ξεκάθαρες συμφωνίες εταιρικής σχέσης εκ μέρους αυτών των ανθρώπων για τις σφαγές που διέπραξαν ο Άσαντ και οι πολιτοφυλακές του, μερικές από τις οποίες γνωρίζουμε και πολλές από τις οποίες ακόμα δεν γνωρίζουμε. Η Συρία του Άσαντ, εν ολίγοις, είναι ένα τεράστιο μαζικό νεκροταφείο με μερικά από τα θύματά του νεκρά και μερικά ακόμα ζωντανά.