Syriawise – Nov. 22, 2023

Εύα Ι. Κουλουριώτη: Ο Άσαντ δεν μπορεί πλέον να προστατεύσει το Ισραήλ

Η Εύα Ι. Κουλουριώτη (@ evacool_ και στο www.evakoulourioti.com) είναι πολιτική αναλύτρια με ειδίκευση στην Μέση Ανατολή με επίκεντρο την Συρία και την διεθνή και περιφερειακή σύγκρουση γύρω από αυτήν. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα είναι επίσης το Ιράν, το Ιράκ, το Ισραήλ, ο ρόλος της Τουρκίας στην Μέση Ανατολή, οι επιπτώσεις της εμπλοκής των ΗΠΑ, της ΕΕ και της Ρωσίας στην περιοχή, η τζιχάντ και οι τζιχαντιστικές ομάδες και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Η Εύα έχει συνεισφέρει σε μια σειρά ελληνικών και διεθνών μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων των Al Jazeera, AFP, AP, Al-Quds Al-Arabi, The New Arab, Al-Sharq Qatar, Annahar, Orient News, Arab News, Huffington Post Greece, Ελληνική εβδομαδιαία εφημερίδα Paraskinio, Syriawise και RT. Εργάζεται επίσης ως σύμβουλος/αναλύτρια πολιτικού ρίσκου για την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.

Η Εύα κατείχε αρκετές θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση Γυναικών (EUW), ως Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος από την ίδρυσή του και Διεθνής Αντιπρόεδρος της μόνιμης Εκλογικής Επιτροπής. Πριν από αυτό, εργάστηκε για διάφορους δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς σε πολλές χώρες, με έμφαση στην οργάνωση επιχειρήσεων, την ανάπτυξη και τον στρατηγικό σχεδιασμό.

Syriawise: Πριν από αρκετά χρόνια, η Ελλάδα έκλεισε τα σύνορά της στους Σύρους πρόσφυγες που ήθελαν να εισέλθουν αλλά και να βγουν από την χώρα. Έχετε καταφέρει να βοηθήσετε κάποιον από τους Σύρους πρόσφυγες που κατέληξαν καθηλωμένοι στην Ελλάδα;

Εύα Ι. Κουλουριώτη : Πρώτον, πρέπει να διευκρινίσω ότι η Ελλάδα, όπως όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, ποτέ δεν άνοιξε τα σύνορά της σε πρόσφυγες ή μετανάστες κάθε εθνικότητας, όπως έκανε στους Ουκρανούς πρόσφυγες. Ο Ουκρανός πολίτης που δραπετεύει από την ρωσική εισβολή δεν χρειάζεται να καβαλήσει καμία βάρκα θανάτου ή να διασχίσει κρυφά τα χερσαία σύνορα.

Η εξέλιξη που σημειώθηκε μετά την συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2016 είναι ότι οι Σύροι πρόσφυγες έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην διέλευση των συνόρων και να απειλούνται με αναγκαστική επιστροφή στην Τουρκία ακόμη και μετά την άφιξή τους στην ελληνική επικράτεια (αν και πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση των νόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Τα κρούσματα άρνησης ασύλου Σύρων προσφύγων αυξήθηκαν επίσης μετά από αυτήν την συμφωνία.

Προσωπικά, έχω συμμετάσχει σε εκστρατείες για την υποστήριξη των προσφύγων μέσω ομάδων που συντονίζουν την βοήθεια που τους παρέχεται, προσφέροντας προσανατολισμό σε εθελοντές αλλά και πρόσφυγες σχετικά με τις ΜΚΟ στην περιοχή της Αττικής. Επίσης, προσπάθησα να ρίξω φως μέσω των άρθρων μου και των αναρτήσεών μου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τις παραβιάσεις των διεθνών νόμων και των νόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την ελληνική κυβέρνηση. Ο προσωπικός μου μεταφραστής για την αραβική γλώσσα είναι Σύρος πρόσφυγας. Το ίδιο ισχύει και για τον δάσκαλό μου της αραβικής γλώσσας.

Syriawise: Έχετε κάποιο θέμα που σας ενδιαφέρει ιδιαίτερα σχετικά με την συριακή υπόθεση όταν πρόκειται για την συγγραφή άρθρων ή την λήψη συνεντεύξεων από τα μέσα ενημέρωσης;

Εύα Ι. Κουλουριώτη : Στο αρχείο της Συρίας, προσπαθώ να κρατήσω ισορροπία μεταξύ της εστίασής στην παρακολούθησης των γεωπολιτικών αλλαγών που περιβάλλουν την συριακή αρένα (εσωτερικές, συνοριακές και εξωτερικές πολιτικές αλλαγές) αφενός και της ανάδειξης του ανθρωπιστικού παράγοντα και αφετέρου των όσων υποφέρουν οι πολίτες εκεί όσον αφορά στην ασφάλεια και την οικονομική διαφθορά. Εδώ, θα ήθελα να τονίσω ότι η ουδετερότητα στην ανάλυση της πολιτικής είναι σημαντική, αλλά δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση να ξεχάσουμε την ανθρωπιά και την συνείδησή μας.

Syriawise: Το ενδιαφέρον σας για την πολιτική είναι κάτι που κληρονομήσατε από την οικογένειά σας ή είναι κάτι που αποφασίσατε να ακολουθήσετε μόνοι σας;

Εύα Ι. Κουλουριώτη : Πράγματι, η οικογένειά μου ήταν βαθιά αναμεμειγμένη με την πολιτική. Κληρονόμησα αυτήν την αγάπη από τον πατέρα μου, ο οποίος ήταν ιδιαίτερα καλλιεργημένος, μορφωμένος, κοσμοπολίτης, δραστήριος και πάνω απ’ όλα έντιμος άνθρωπος. Με έμαθε να είμαι ανεκτική, αμερόληπτη, αδέκαστη, ειλικρινής και ανθεκτική απέναντι στις αντιξοότητες. Είχε βαθιά πολιτική σκέψη και ιστορικές γνώσεις τις οποίες μου μετέδωσε. Δυστυχώς πέθανε πολύ νωρίς. Ασχολήθηκα όμως με την πολιτική από μικρή. Δραστηριοποιήθηκα στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, κυρίως στο διεθνές κομμάτι. Πάντα είχα ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την διεθνή πολιτική.

Η Εύα, δεύτερη από αριστερά, σε εκδήλωση με θέμα «Λαϊκισμός, αντιευρωπαϊσμός στην Ευρώπη και στην Ελλάδα» που διοργάνωσε η τηλεοπτική εκπομπή «24 Ώρες Ευρώπη» σε συνεργασία με το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα

Αρχικά επικεντρώθηκα στην ευρωπαϊκή πολιτική. Μετά από κάποια χρόνια δραστηριότητας στην Ουκρανία και το Κόσοβο, ως επικεφαλής των αποστολών των Ελλήνων Γιατρών του Κόσμου, τα ενδιαφέροντά μου επεκτάθηκαν. Μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ, άρχισα να εμβαθύνω στην Μέση Ανατολή γιατί διαπίστωσα ότι αυτά που διάβαζα στα διάφορα ΜΜΕ δεν ανταποκρίνονταν πλήρως στην πραγματικότητα. Έτσι, ταξίδεψα πολύ σε χώρες της Μέσης Ανατολής, ερεύνησα, γνώρισα ανθρώπους, μίλησα μαζί τους και προσπάθησα να κατανοήσω την νοοτροπία τους σε βάθος. Πιστεύω ότι σήμερα είμαι αρκετά ώριμη για να αναλύω αντικειμενικά τα πολιτικά γεγονότα της περιοχής.

Syriawise: Ως Ελληνίδα πολίτης γνωρίζετε καλά το γεγονός ότι ιστορικά οι  ελληνοτουρκικές σχέσεις ήταν γενικά πάντα υπό ένταση, αλλά μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας την δική σας προσωπική σχέση με την Τουρκία και επίσης αν υπάρχει ένταση και σε αυτήν;

Εύα Ι. Κουλουριώτη : Δυστυχώς, υπάρχει μια πολιτική τάξη και στις δύο χώρες που στηρίζεται σε λαϊκίστικη ρητορική που βασίζεται στην υποκίνηση μίσους και την ενστάλαξη φόβου προς την άλλη με το πρόσχημα της πιθανότητας πολέμου ανά πάσα στιγμή. Ωστόσο, παρά την ρητορική αυτή, μεγάλη μερίδα των πολιτών των δύο χωρών εξακολουθεί να απορρίπτει κάθε πόλεμο και είναι ανοιχτοί μεταξύ τους μέσω της ροής του τουρισμού. Οι Έλληνες επισκέπτονται την Κωνσταντινούπολη, την Σμύρνη και άλλες τουρκικές πόλεις και οι Τούρκοι τουρίστες επισκέπτονται τα ελληνικά νησιά. Υπάρχει, επίσης, εκτεταμένη επιχειρηματική δραστηριότητα μεταξύ των δύο χωρών, καθώς και πολιτιστικές ανταλλαγές.

Όσο για τον εαυτό μου, παρακολουθώ την τουρκική πολιτική σκηνή γενικά μέσω πολλών άρθρων στα αραβικά, αγγλικά και ελληνικά, μέσω των οποίων προσπαθώ να παρέχω μια πραγματιστική ανάλυση μακριά από τα ελληνικά ΜΜΕ που καθοδηγούνται από την προπαγάνδα, την οποία υποστηρίζει η παρούσα κυβέρνηση.

Είμαι κατά κάποιο τρόπο συνδεδεμένη με την Τουρκία επειδή ο παππούς μου, ο πατέρας της μητέρας μου, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Έπρεπε να καταφύγει στην Ελλάδα το 1922, ωστόσο ποτέ δεν ενστάλαξε το μίσος για την Τουρκία στα παιδιά του. Αντίθετα, η οικογένειά μου προσπάθησε να με κάνει να καταλάβω την Τουρκία από μια άλλη πιο αντικειμενική οπτική. Έχω πολλούς Τούρκους φίλους και έχω επισκεφθεί πολλές φορές διάφορα μέρη στην Τουρκία.

Syriawise: Η κυπριακή εφημερίδα “Πολίτης” δημοσίευσε πρόσφατα μια συνέντευξη στην οποία μοιραστήκατε την εκτενή σας ανάλυση για τον πόλεμο του Ισραήλ στην Γάζα μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Πιστεύετε ότι αυτό που συμβαίνει εκεί θα επηρεάσει τελικά την κατάσταση στη Συρία; Και αν ναι, πώς;

Εύα Ι. Κουλουριώτη : Καταρχάς, είναι σημαντικό να πούμε ότι τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου και οι επακόλουθες στρατιωτικές εξελίξεις στην Λωρίδα της Γάζας και στο Ισραήλ αφενός και στις χώρες της περιοχής αφετέρου ουσιαστικά ανοίγουν τον δρόμο για σημαντικές αλλαγές από γεωπολιτική άποψη για ολόκληρη την περιοχή.

Αναμένεται ότι μετά το τέλος της ισραηλινής στρατιωτικής επιχείρησης στη Λωρίδα της Γάζας, η Χαμάς θα έχει χάσει μεγάλο μέρος της ισχύος της ως πολιτοφυλακής με επιρροή στη Μέση Ανατολή γενικά. Αυτό σημαίνει ότι το Ιράν θα χάσει τον μοναδικό σουνιτικό σύμμαχό του και ένα από τα πιο ισχυρά χαρτιά εκβιασμού και πίεσης στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, μπορούμε να πούμε ότι το Ιράν θα είναι πιο αδύναμο από ό,τι πριν από τις 7 Οκτωβρίου.

Οι απώλειες του Ιράν μπορεί να μην σταματήσουν εκεί, καθώς Ισραηλινοί και Αμερικανοί πολιτικοί έχουν ήδη αρχίσει να μιλούν για την αναγκαιότητα αλλαγής της πραγματικότητας του νότιου Λιβάνου λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχιζόμενες απειλές από την πολιτοφυλακή της Χεζμπολάχ. Μεταξύ των πιθανών λύσεων είναι η εφαρμογή της απόφασης 1701 που εκδόθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας το 2006, η οποία ορίζει την αναγκαιότητα απόσυρσης των μαχητών της πολιτοφυλακής της Χεζμπολάχ από τον νότιο Λίβανο σε βάθος 30 χιλιομέτρων. Αυτό το ψήφισμα ορίζει επίσης την αναγκαιότητα παράδοσης των όπλων από την πολιτοφυλακή της Χεζμπολάχ. Φυσικά, ούτε το Ιράν ούτε η Χεζμπολάχ θα συμφωνήσουν να παραδώσουν όπλα και επομένως υπάρχει πιθανότητα να γίνουμε μάρτυρες στρατιωτικής κλιμάκωσης στο μέτωπο του Λιβάνου μετά την Γάζα.

Πρακτικά, όλες αυτές οι αλλαγές θα αποτυπωθούν στην συριακή αρένα. Ένα αδύναμο Ιράν στην περιοχή σημαίνει ότι είναι λιγότερο ικανό να επιβάλει τους όρους του στο συριακό έδαφος ή μπορεί να επιλέξει να μετατρέψει την συριακή αρένα σε ένα έδαφος διευθέτησης λογαριασμών με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Έτσι, ο Άσαντ μπορεί να χάσει έναν από τους σημαντικότερους ρόλους του, ο οποίος βασίζεται στο να αποτρέψει την Συρία από το να αποτελέσει ορμητήριο για επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ. Επίσης, οποιοσδήποτε πόλεμος μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ θα σημαίνει απόσυρση των δυνάμεων της Χεζμπολάχ από την συριακή γεωγραφία, κάτι που θα αντικατοπτρισθεί στις στρατιωτικές δυνατότητες του Άσαντ.

Τις πρώτες ημέρες του πολέμου στην Γάζα, πολλά ισραηλινά μέσα ενημέρωσης επιβεβαίωσαν ότι το Ισραήλ απέστειλε απειλητικά μηνύματα στην πολιτοφυλακή της Χεζμπολάχ μέσω Γάλλων μεσαζόντων. Το περιεχόμενο αυτών των μηνυμάτων ήταν ότι οποιαδήποτε επικίνδυνη κλιμάκωση στο βόρειο μέτωπο θα μπορούσε να ωθήσει το Ισραήλ να εξαπολύσει πλήγματα κατά της Δαμασκού και του Προεδρικού Μεγάρου. Η διαρροή αυτού του μηνύματος στην δημοσιότητα ήταν σκόπιμη και αναγκαία, και είναι αυτό που ώθησε τον Πούτιν να επικοινωνήσει με τον Άσαντ, μετά τον Ραΐσι και μετά τον Νετανιάχου, για να μετριάσει την ένταση στην συριακή σκηνή.

Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι ο Άσαντ, για τον οποίο το Ιράν, η Χεζμπολάχ και η Ρωσία πολέμησαν για να διατηρήσουν την εξουσία, σήμερα έχει γίνει ο πιο αδύναμος κρίκος στην αλυσίδα της επιρροής τους στην περιοχή και μετατράπηκε σε βάρος. Ενώ για την ισραηλινή πλευρά, η προσήλωση στην επιβίωση του Άσαντ ως προστάτη των βόρειων συνόρων του, σιγά σιγά, αυτή η άποψη άρχισε να αλλάζει. Ο Άσαντ σήμερα δεν είναι σε θέση να αποτρέψει κανέναν από το να επιτεθεί στο Ισραήλ μέσω του συριακού εδάφους. Επομένως, το Ιράν δεν τον βλέπει πλέον σημαντικό, η Χεζμπολάχ έχει αρχίσει να τον θεωρεί βάρος και το Ισραήλ δεν τον εμπιστεύεται πλέον. Το τι θα ακολουθήσει, μένει να φανεί.

Syriawise: Όσον αφορά την συμμετοχή σας στα μέσα ενημέρωσης που παρέχουν σχολιασμό ειδήσεων, πώς καταφέρνετε να διατηρήσετε την αντικειμενικότητά σας όταν αναλύετε τις Διεθνείς Σχέσεις;

Εύα Ι. Κουλουριώτη : Υπάρχει μια δημοφιλής αραβική παροιμία που λέει ότι “η αλήθεια, όπως ο ήλιος, δεν καλύπτεται από κόσκινο”. Ωστόσο, αυτή η περιγραφή μπορεί να μην είναι πολύ ρεαλιστική. Παρά την ανάπτυξη των μέσων ενημέρωσης παράλληλα με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που μεταδίδουν ειδήσεις γρήγορα και από την σκηνή του συμβάντος, η διάταξη των γεγονότων και ο έλεγχος μεταξύ αλήθειας και κατασκευάσματος δεν είναι εύκολη υπόθεση για εμάς ως ερευνητές και πολιτικούς ειδικούς. Γι’ αυτό είναι απαραίτητο να οικοδομήσουμε ένα άμεσο δίκτυο με την περιοχή των γεγονότων.

Στον συριακό φάκελο, για παράδειγμα, με την έναρξη της επανάστασης εκεί, βρέθηκα αντιμέτωπη με δύο αφηγήματα. Το πρώτο συντάχθηκε από το καθεστώς και τα μέσα ενημέρωσης του, με την υποστήριξη των ρωσικών και ιρανικών μέσων ενημέρωσης και ορισμένων δυτικών δημοσιογράφων. Από την άλλη, υπήρχε το αφήγημα των Σύρων πολιτών που προσπάθησαν να μεταφέρουν τα όσα συνέβαιναν γύρω τους μέσω προσωπικής τεκμηρίωσης των γεγονότων στο έδαφος υπό τον τίτλο: αυτόπτης μάρτυρας.

Ήμουν εξοικειωμένη με το τι συμβαίνει στην Συρία ειδικότερα και στην Μέση Ανατολή γενικότερα, από τα δεινά των πολιτών μέχρι τις διώξεις και την στέρηση της ελευθερίας, την διαφθορά στην οικονομία και την ασφάλεια και τα εγκλήματα των υπηρεσιών ασφαλείας και στρατιωτικών υπηρεσιών. Αυτή η προηγούμενη γνώση με διευκόλυνε να κατανοήσω τους λόγους της επανάστασης από την μια και την πρώτη αφήγηση από την άλλη.

Κατά την γνώμη μου, η πολιτική ανάγνωση είναι λιγότερο περίπλοκη ως προς την ανάλυση, δεδομένης της παρουσίας ιστορικών αναφορών που μπορούμε να επιστρέψουμε για να κατανοήσουμε το παρόν, των δεδομένων που ξεκαθαρίζουν την οικονομική σκηνή των χωρών και των διπλωματικών επισκέψεων που χαράσσουν την γραμμή των συμφερόντων των χωρών. Μέσω αυτών των πληροφοριών, μπορούμε να οικοδομήσουμε μια λογική ανάγνωση του επόμενου βήματος.

Syriawise: Ποια είναι η πιο σημαντική συμβουλή που θα μπορούσατε να δώσετε σε ανερχόμενους φοιτητές Διεθνών Σχέσεων;

Εύα Ι. Κουλουριώτη : Θα τους συμβούλευα να διαβάσουν την ιστορία των χωρών από τις τοπικές τους πηγές, όχι από άλλες πηγές. Η ιστορία είναι σημαντική για εμάς ως παρατηρητές για να οικοδομήσουμε την βάση της τρέχουσας πολιτικής σκηνής των χωρών. Επομένως, εάν αυτή η βάση δεν χτιστεί σωστά και με ακρίβεια, δεν θα μπορείτε να κατανοήσετε τις αλλαγές και φυσικά δεν θα μπορείτε να τις προβλέψετε. Θα πρέπει επίσης να μάθουν σε βάθος τις παραδόσεις, τις θρησκείες και τον τρόπο που ζουν οι άνθρωποι αυτών των χωρών. Θα πρέπει να μπορούν να απορρίπτουν τον δογματισμό, την μισαλλοδοξία, τις προκαταλήψεις, τις πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις και τις προσωπικές προτιμήσεις. Η αντικειμενικότητα, η αμεροληψία, η ψυχραιμία και η απουσία συναισθηματισμού είναι τα χαρακτηριστικά ενός επιτυχημένου ερευνητή της διεθνούς πολιτικής. Αποκαλώ τον εαυτό μου “ανεξάρτητη”, “άφιλη” και “απάτρι”. Αυτό πρέπει να προσπαθήσουν να είναι.